ISO 16949 OTOMOTİV KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ
ISO 16949 standardı global otomotiv endüstrisi için ISO Technical Committee-TC 176 tarafından oluşturulmuştur. FORD, GM ve CHRYSLER’in hazırladığı QS 9000, Alman VDA6.1, Fransız EAQF ve İtalyan AVSQ standartlarını içerisinde kapsamaktadır.
ISO 9000 standartı temeli üzerine otomotiv sektörüne özel gereksinimlerin dâhil edilmesiyle oluşturulmuştur. Sürekli geliştirmeyi ve hataların ortaya çıkmamasını sağlayacak temel sistem anlayışına sahiptir.
Her ne kadar QS9000 standardı son dönemde yaygınlaşmış olsa da yeni standart şimdiden yerini almaya hazırdır. 2003 yılına kadar geçerli olacak ve bu tarihten itibaren kullanımdan kalkacak olan QS9000 standardı bu nedenle 2000 yılı revizyonu görmeyecektir.
ISO TS 16949 International Automotive Task Force (IATF) tarafından ISO/TC 176 temsilcileri ve otomotiv üreticilerinin ve Ticari Birliklerin uzmanlarının katılımı ile geliştirildi.
AŞAĞIDAKİ STANDARTLARA DAYANIR :
ISO 9001 (International);
QS-9000 (Big Three – USA);
AVSQ (ANFIA – Italy);
EAQF (FIEV – France);
VDA 6.1 (VDA/QMC – Germany).
BU STANDART
FORD GM
CHRYSLER BMW
PEUGEOT CİTROEN
AUDİ MERCEDES BENZ
GME OPEL FİAT
BOSCH RENAULT
VOLKSWAGEN
tarafından tanınmıştır.
ISO/TS 16949 OTOMOTİV SEKTÖRÜ YÖNETİM SİSTEMİNİN SAĞLADIĞI FAYDALAR
26.Mart.2002 tarihinde yayınlanan 2. Revizyonu ile ISO 9001:2000 standartları ile uyumlu hale getirilmiştir.
ISO/TS 16949 standartı ile,
- Organizasyonun düzenlenmesiyle bütün çalışanların görev yetki ve sorumlulukları belirlenerek
- Otomotiv sektörünün bilgi birikimini bir araya toplamak
- Çalışanların performansı, motivasyonu ve rahat bir çalışma ortamına sahip olmaları sağlanır, Üst yönetime kolay bir yönetim şekli sağlar,
- Ürün kalitesini iyileştirmek
- Kalitesizlik maliyetlerini düşürür,
- Tedarikçi zincirini geliştirmek, tüm sektörün aynı kalite sisteminde buluşmasını sağlamak
- Verimliliği arttırmak
- Ana sanayinin farklı denetim tipleri uygulamasını önlemek
- Sektörün nitelik ve kalite düzeyini arttırmak
- Tüketiciye daha güvenilir ürünler sunmak
- İyi bir Üretim planlama yapılarak zamanında teslimi kolaylaştırır.
TS 16949:2002 – ISO 9001:2000‘e dayanır ve yönetim sistemlerinin kurulması ve denetlenmesine değişik bir bakış açısı getirir.
TS’ in amacı sürekli iyileşmeyi sağlayan, hata önleme üzerinde duran ve temin zincirinde değişiklik ve kayıpları önleyen bir kalite yönetim sistemi geliştirmektir.
Birden çok belgelendirme denetimi ortadan kalkmış ve otomotiv üretimi ve ilgili parça ve servis organizasyonlarının kalite yönetim sistemine genel bir yaklaşım sağlamıştır.
- Kullanımı Kolay
- Dokümantasyon miktarında azalma
- KYS nin kuruluş prosesleri ile ilişkilendirilmesi
ISO 9001:2000 & ISO 14001 & OHSAS 18001 ile uyumlu, ISO TS 16949:2002 Ailesi
ISO TS 16949: 2002-Kalite Yönetim sistemleri
ISO 9001:2000 ‘in Otomotiv üretim ve ilgili parça servis uygulanması için özel şartlar.
ISO 16949 :2002 – Kalite sistem Denetimi soru Listesi
TS ISO/TS 16949 STANDARDI ŞU BÖLÜMLERDEN OLUŞMAKTADIR:
GİRİŞ
- GENEL
0.2 SÜREÇ YAKLAŞIMI
0.3 ISO 9004 İLE İLİŞKİ
0.3.1 ISO/TS 16949:2000 İLE İLGİLİ IATF KILAVUZU
0.4 DİĞER YÖNETİM SİSTEMLERİ İLE OLAN UYUMLULUK
0.5 BU TEKNİK SPESİFİKASYONUN HEDEFİ
- KAPSAM
1.1 GENEL
1.2 UYGULAMA
- ATIF YAPILAN STANDARTLAR
- TERİMLER VE TANIMLAR
3.1 OTOMOTİV SEKTÖRÜ İÇİN TERİMLER VE TANIMLAR
- KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ
4.1 GENEL GEREKLER
4.1.1 GENEL GEREKLER – EK
4.2 DÖKÜMANTASYON GEREKLERİ
4.2.1 GENEL
4.2.2 KALİTE EL KİTABI
4.2.3 DOKÜMAN KONTROLÜ
4.2.3.1 MÜHENDİSLİK SPESİFİKASYONLARI
4.2.4 KALİTE KAYITLARIN KONTROLÜ
4.2.4.1 KAYITLARIN ARŞİVLENMESİ
- YÖNETİMİN SORUMLULUĞU
5.1 YÖNETİMİN TAAHHÜTÜ
5.1.1. SÜREÇ ETKİLİLİĞİ
5.2 MÜŞTERİ ODAKLILIK
5.3 KALİTE POLİTİKASI
5.4 PLANLAMA
5.4.1 KALİTE HEDEFLERİ
5.4.1.1 KALİTE HEDEFLERİ – EK
5.4.2 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ PLANLAMA
5.5 SORUMLULUK, YETKİ VE İLETİŞİM
5.5.1 SORUMLULUK VE YETKİ
5.5.1.1 KALİTE SORUMLULUĞU
5.5.2 YÖNETİM TEMSİLCİSİ
5.5.2.1 MÜŞTERİ TEMSİLCİSİ
5.5.3 İÇ İLETİŞİM
5.6 YÖNETİM GÖZDEN GEÇİRMESİ
5.6.1 GENEL
5.6.1.1 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ PERFORMANSI
5.6.2 GÖZDEN GEÇİRME GİRDİSİ
5.6.2.1 GÖZDEN GEÇİRME GİRDİSİ – EK
- KAYNAK YÖNETİMİ
6.1 KAYNAKLARIN SAĞLANMASI
6.2 İNSAN KAYNAKLARI
6.2.1 GENEL
6.2.2 YETKİNLİK/BECERİ, BİLİNÇLENDİRME VE EĞİTİM
6.2.2.1 ÜRÜN TASARIM BECERİLERİ
6.2.2.2 EĞİTİM
6.2.2.3 İŞBAŞI EĞİTİMİ
6.2.2.4 ÇALIŞAN MOTİVASYONU VE YETKİLENDİRİLMESİ
6.3 ALTYAPI
6.3.1 FABRİKA, TESİS VE EKİPMAN PLANLAMASI
6.3.2 ACİL/OLAĞANÜSTÜ DURUM PLANLARI
6.4 ÇALIŞMA ORTAMI
6.4.1 GEREKEN ÜRÜN KALİTESİNİ ELDE ETMEDE PERSONEL GÜVENLİĞİ ŞARTLARI
6.4.2 ÇALIŞMA YERLERİNİN TEMİZLİĞİ
- ÜRÜN GERÇEKLEŞTİRME
7.1 ÜRÜN GERÇEKLEŞTİRMENİN PLANLANMASI
7.1.1 ÜRÜN GERÇEKLEŞTİRMENİN PLANLANMASI – EK
7.1.2 KABUL KRİTERLERİ
7.1.3 GİZLİLİK
7.1.4 DEĞİŞİKLİKLERİN KONTROLÜ
7.2 MÜŞTERİ BAZLI SÜREÇLER
7.2.1 ÜRÜNE YÖNELİK SPESİFİKASYON VE GEREKLİLİKLERİN SAPTANMASI
7.2.1.1 MÜŞTERİ TARAFINDAN SAPTANAN ÖZEL KARAKTERİSTİKLER
7.2.2 ÜRÜNE YÖNELİK SPESİFİKASYON VE GEREKLİLİKLERİN GÖZDEN GEÇİRİLMESİ
7.2.2.1 ÜRÜNE YÖNELİK SPESİFİKASYON VE GEREKLİLİKLERİN GÖZDEN GEÇİRİLMESİ – EK
7.2.2.2 FİRMA ÜRETİLEBİLİRLİK FİZİBİLİTESİ
7.2.3 MÜŞTERİ İLE İLETİŞİM
7.2.3.1 MÜŞTERİ İLE İLETİŞİM – EK
7.3 TASARIM VE GELİŞTİRME
7.3.1 TASARIM VE GELİŞTİRME PLANLAMA
7.3.1.1 MULTİ-DİSİPLİNER YAKLAŞIM
7.3.2 TASARIM VE GELİŞTİRME GİRDİLERİ
7.3.2.1 ÜRÜN TASARIM GİRDİSİ
7.3.2.2 ÜRETİM SÜRECİ TASARIM GİRDİSİ
7.3.2.3 ÖZEL KARAKTERİSTİKLER
7.3.3 TASARIM VE GELİŞTİRME ÇIKTILARI
7.3.3.1 ÜRÜN TASARIM ÇIKTILARI – EK
7.3.3.2 ÜRETİM SÜREÇ TASARIM ÇIKTISI
7.3.4 TASARIM VE GELİŞTİRME GÖZDEN GEÇİRME
7.3.4.1 İZLEME
7.3.5 TASARIM VE GELİŞTİRME DOĞRULAMASI
7.3.6 TASARIM VE GELİŞTİRME VALİDASYONU
7.3.6.1 TASARIM VE GELİŞTİRME VALİDASYONU – EK
7.3.6.2 PROTOTİP PROGRAMI
7.3.6.3 ÜRÜN ONAY SÜRECİ
8.2.4 ÜRÜN İZLEME VE ÖLÇÜMÜ
8.2.4.1 YERLEŞİM MUAYENESİ VE FONKSİYONEL TESTLER
8.2.4.2 GÖRÜNÜŞ PARÇALARI
8.3 UYGUN OLMAYAN ÜRÜNÜN KONTROLÜ
8.3.1 UYGUN OLMAYAN ÜRÜNÜN KONTROLÜ – EK
8.3.2 YENİDEN İŞLENEN ÜRÜNÜN KONTROLÜ
8.3.3 MÜŞTERİ BİLGİLENDİRMESİ
8.3.4 MÜŞTERİNİN SAPMA İZNİ
8.4 VERİLERİN ANALİZİ
8.4.1 VERİLERİN ANALİZİ VE KULLANIMI
8.5 İYİLEŞTİRME
8.5.1 SÜREKLİ İYİLEŞTİRME
8.5.1.1 FİRMANIN SÜREKLİ İYİLEŞTİRİLMESİ
8.5.1.2 ÜRETİM SÜRECİNİN İYİLEŞTİRİLMESİ
8.5.2 DÜZELTİCİ FAALİYET
8.5.2.1 PROBLEM ÇÖZME
8.5.2.2 HATASIZLAŞTIRMA
8.5.2.3 DÜZELTİCİ FAALİYETİN ETKİSİ VE YAYGINLAŞTIRILMASIİ
8.5.2.4 MÜŞTERİDEN GERİ DÖNEN ÜRÜNLERİN TESTİ/ANALİZİ
8.5.3 ÖNLEYİCİ FAALİYET
EK A (NORMATİF) KONTROL PLANI
A.1 KONTROL PLANININ AŞAMALARI
A.2 KONTROL PLANININ ELEMANLARI
ISO/TS 16949 OTOMOTİV SEKTÖRÜ YÖNETİM SİSTEMİ DANIŞMANLIK HİZMETİ KAPSAMINDA YAPACAĞIMIZ ÇALIŞMALAR
ÜRETİM:
- Malzemelerin üretimi
- Servis parçalarının üretimi
- Montaj
- Isıl işlem, kaynak, boya, kaplama veya diğer işlemler
için proseslerin gerçekleştirilmesi - Kestirimci bakım: Bakımdan kaynaklanan problemlerin ortaya çıkmaması için proses verilerinden elde edilen sonuçlara yönelik önleyici faaliyetler
- Önleyici bakım: Ekipman hataları nedeniyle üretimin kesilmesini önlemeye yönelik olarak gerçekleştirilen planlı bakım aktiviteleridir.
- Pahalı navlun: Sözleşmede belirtilenden farklı olarak ödenen extra maliyetlerdir.
Not: Metod, miktar, planlanmamış veya geç sevkiyatlardan kaynaklanabilir. - Yardımcı tesis: Üretime yönelik işlemlerin gerçekleşmediği ancak üretim tesislerine destek veren tesislerdir.
- Tesis: Katma değer oluşturan proseslerin gerçekleştirildiği yerdir.
- Özel karakteristikler: Ürün veya üretim prosesine ait proses parametreleridir. Yasalara uyum, uygunluk, fonksiyon, performans veya bir sonraki prosese ait emniyet ve uygunluğu tarif eder.
ISO/TS 16949 BELGESİ
MEVCUT DURUMUN BELİRLENMESİ
ISO/TS 16949 Kalite Yönetim Sistemleri – Otomotiv Üretimi ve İlgili Yedek Parça Üreticisi Kuruluşlar paralelinde; Üst Yönetim ile görüşme, şirketin mevcut yapısının ve durumunun analiz edilmesi. Müşteri portföyü ve şirketin yaptığı faaliyetler hakkında görüşler alınması. ISO/TS 16949 ve ISO 9001 Eğitim ihtiyacının ve tarihlerin belirlenmesi(Etken Kalite tarafından ISO/TS 16949 danışmanlık raporunun hazırlanması)
ŞİRKET YAPISINA UYGUN ORGANİZASYONUN, GÖREV, YETKİ VE SORUMLULUKLARIN OLUŞTURULMASI
ISO/TS 16949 Kalite Yönetim Sistemleri – Otomotiv Üretimi ve İlgili Yedek Parça Üreticisi Kuruluşlar paralelinde; Şirket organizasyonunun yapılması. Organizasyon içerisinde pozisyonların belirlenmesi ve belirlenen pozisyonlar için Görev tanımlarının, Niteliklerinin, Yetki ve Sorumluluklarının belirlenmesi, atamaların yapılması ve Yönetim Temsilcisinin Belgelendirme kuruluşu adına firmayı temsil edecek biri olarak belirlenmesi ve dökümanların yazılı hale getirilmesi, (Etken Kalite tarafından ISO/TS 16949 danışmanlık raporunun hazırlanması)
KALİTE POLİTİKASI, MİSYON, VİZYON ve HEDEFLERİN OLUŞTURULMASI
ISO/TS 16949 Kalite Yönetim Sistemleri – Otomotiv Üretimi ve İlgili Yedek Parça Üreticisi Kuruluşlar paralelinde; Politikanın, Vizyon, Misyon ile tutarlı Hedeflerin Belirlenmesi (Etken Kalite tarafından ISO/TS 16949 danışmanlık raporunun hazırlanması)
EL KİTABININ OLUŞTURULMASI
ISO/TS 16949 Kalite Yönetim Sistemleri – Otomotiv Üretimi ve İlgili Yedek Parça Üreticisi Kuruluşlar paralelinde; El Kitabının oluşturulması ve şirket personelleri tarafından sürekliliğinin sağlanması, ISO/TS 16949 El Kitabındaki kapsam ve hariç tutmaların üst yönetim ve yönetim temsilcisi tarafından belirlenmesi, proseslerin ve etkileşimlerin açıklanması (Etken Kalite tarafından ISO/TS 16949 danışmanlık raporunun hazırlanması)
PROSEDÜRLERİN, TALİMATLARIN OLUŞTURULMASI
ISO/TS 16949 Kalite Yönetim Sistemleri – Otomotiv Üretimi ve İlgili Yedek Parça Üreticisi Kuruluşlar paralelinde; ISO/TS 16949 standardın zorunlu kıldığı ve mevcut yapının ön gördüğü Prosedürlerin yazılı hale getirilmesi
ISO/TS 16949 standardın ürün gerçekleştirmeye yönelik operasyon, izleme ölçme, talimatları ve tanımlama izlenebilirlik, vb. talimatların yazılı hale getirilmesi (Etken Kalite tarafından ISO/TS 16949 danışmanlık raporunun hazırlanması)
FORM, RAPOR, PLAN, ÇİZELGE ..VS.GİBİ DESTEK DOKÜMANLARIN OLUŞTURULMASI
ISO/TS 16949 Kalite Yönetim Sistemleri – Otomotiv Üretimi ve İlgili Yedek Parça Üreticisi Kuruluşlar paralelinde; gerekli Form, rapor, plan, çizelge vb. dokümanların ihtiyaca uygun olarak tasarımı. Fabrika, Tesis ve Ekipman Planlaması, Beklenmedik Durum Planlarının Hazırlanması, Tesiste Temizlik ve Düzenleme Yapılması, İmalat Yapılabilirliği ve Ürün Risk Analizi, Üretim ve Tasarımda FMEA Uygulamaları, Kontrol Planı Hazırlanması ve Uygulanması Birimlerde tutulan kayıtların, verilerin toplanarak analiz edilmesi (ISO/TS 16949 danışmanlık raporunun Etken Kalite tarafından değerlendirilmesi)
KALİBRASYON CİHAZLARININ ANALİZİNİN YAPILMASI
ISO/TS 16949 Kalite Yönetim Sistemleri – Otomotiv Üretimi ve İlgili Yedek Parça Üreticisi Kuruluşlar paralelinde; Ürün veya hizmet spesifik özelliklerini etkileyen, ölçüm amacıyla kullanılan cihazların uluslararası akredite olmuş kalibrasyon laboratuvarlarının belirlenerek ölçme cihazlarının kalibrasyonlarının yapılmasını sağlamak (ISO/TS 16949 danışmanlık raporunun Etken Kalite tarafından değerlendirilmesi)
YILLIK EĞİTİM PROGRAMINDAKİ EĞİTİMLERİN TAKİBİ
ISO/TS 16949 Kalite Yönetim Sistemleri – Otomotiv Üretimi ve İlgili Yedek Parça Üreticisi Kuruluşlar paralelinde; Yıllık eğitim programlarının gözden geçirilmesi ve ihtiyaç duyulan iç eğitimlerin belirlenmesi ve programlara dahil edilmesi, Eğitim etkinlik değerlendirme metotlarının tespiti ve uygulamaların yapılması (ISO/TS 16949 danışmanlık raporunun Etken Kalite tarafından değerlendirilmesi)
ÖLÇME ANALİZ VE İYİLEŞTİRME
ISO/TS 16949 Kalite Yönetim Sistemleri – Otomotiv Üretimi ve İlgili Yedek Parça Üreticisi Kuruluşlar paralelinde; Kurulan Sistemde toplanan veriler analiz edilerek istatistik çalışmaların yapılması ve sonuçlara göre gerekli düzeltici ve önleyici faaliyetlerin belirlenmesi (ISO/TS 16949 danışmanlık raporunun Etken Kalite tarafından değerlendirilmesi)
PERFORMANS RAPORU VE YÖNETİMİN GÖZDEN GEÇİRMESİ
ISO/TS 16949 Kalite Yönetim Sistemleri – Otomotiv Üretimi ve İlgili Yedek Parça Üreticisi Kuruluşlar paralelinde; Yönetim Sistemi Performansı ile ilgili olarak üst yönetime rapor verilmesi, Yönetiminin Gözden Geçirme Toplantısının planlanması, Yönetiminin gözden geçirme toplantısının gerçekleştirilmesi, hedeflerin ve ISO/TS 16949 sisteminin değerlendirilmesi (ISO/TS 16949 danışmanlık raporunun Etken Kalite tarafından değerlendirilmesi)
İÇ DENETİM VE TAKİP DENETİM TETKİKLERİNİN YAPILMASI
ISO/TS 16949 Kalite Yönetim Sistemleri – Otomotiv Üretimi ve İlgili Yedek Parça Üreticisi Kuruluşlar paralelinde; ISO/TS 16949 ve ISO 9001 İç tetkik ile ilgili eğitimin yapılması, İç tetkik sorularının hazırlanması ve İç tetkik planının yapılması, ISO/TS 16949 ve ISO 9001 Yönetim Sistemlerinin tüm elemanlarının denetlenmesi ve sonuçlarının rapor haline getirilmesi, Takip tetkiklerinin gerçekleştirilmesi (ISO/TS 16949 danışmanlık raporunun Etken Kalite tarafından değerlendirilmesi)
UYGUN OLMAYAN ÜRÜN, DÜZELTİCİ VE ÖNLEYİCİ FAALİYETLERİN YAPILMASI
ISO/TS 16949 Kalite Yönetim Sistemleri – Otomotiv Üretimi ve İlgili Yedek Parça Üreticisi Kuruluşlar paralelinde; Uygun olmayan ürün-hizmetin kontrolü ile ilgili belirlenen metotlar ışığında uygulamaların yapılması, Düzeltici ve önleyici faaliyet planlaması oluşturulması ve gerekli faaliyetlerin planlanarak uygulamaya alınması, Yapılan bütün düzeltici ve önleyici faaliyetlerin sonuçlarının etkinliğinin gözden geçirilmesi (ISO/TS 16949 danışmanlık raporunun Etken Kalite tarafından değerlendirilmesi)
BELGELENDİRME TETKİKİ
ISO/TS 16949 Kalite Yönetim Sistemleri – Otomotiv Üretimi ve İlgili Yedek Parça Üreticisi Kuruluşlar paralelinde; Belgelendirme tetkiki hususunda gerekli bilgilendirmenin sağlanması, Belgelendirme denetiminden önce firma uzmanlarımızın (ISO/TS 16949 Kalite Yönetim Sistemleri – Otomotiv Üretimi ve İlgili Yedek Parça Üreticisi Kuruluşlar Standartlarına göre Uluslararası geçerliliği olan Lead Assessor Belgeli Denetçilerimiz tarafından) denetlenecek firmayı denetlemesi ve eksikliklerin tespiti (Ön tetkik), Eksikliklerin giderilmesi ve düzeltici önleyici faaliyetler, Belgelendirme denetimine girilmesi, Belgelendirme tetkiki sonuçlarına göre tespit edilen eksikliklerin tamamlanması, İyileşmeye yönelik çalışmaların yapılması (ISO/TS 16949 danışmanlık raporunun Etken Kalite tarafından değerlendirilmesi), Şirket talep ve beklentilerinin karşılanma düzeyine ait çıktıların ölçülmesi